• OTİZM (OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU)

    Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir?

    Çocuğunuzda aynı yaştaki diğer çocukların davranışlarından farklı davranışlar gözlüyorsanız kaygılanıyor olabilirsiniz. Bu davranışların otizm belirtisi olabileceğini düşünüyorsanız otizmin ne olduğunu, sizi ve ailenizi ne şekilde etkileyeceğini bilmek isteyebilirsiniz.

    Otizm spektrum bozukluğu, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan karmaşık bir nöro-gelişimsel bir bozukluktur. Otizmin, beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığı sanılmaktadır. Bu metinde otizm spektrum bozukluğu için kullanım kolaylığı nedeniyle zaman zaman otizm terimi kullanılmıştır.

     

    Otizm spektrum bozukluğunun nedeni nedir?

    Bugün, otizm spektrum bozukluğuna neyin neden olduğu bilinmemekle birlikte genetik temelli olduğuna ilişkin bulgular vardır. Ancak hangi gen ya da genlerin sorumlu olduğu henüz bilinmemektedir. Çevresel faktörlerin de otizme yol açabildiğine ilişkin görüşler vardır. Hem genetik temellerin hem de çevresel faktörlerin etkileri üzerine çok sayıda araştırma yapılmaktadır.

    Otizmin çocuk yetiştirme özellikleriyle ya da ailenin ekonomik koşullarıyla hiçbir ilişkisi yoktur; bu nedenle otizm spektrum bozukluğunu her çeşit toplumda, farklı coğrafyalarda, ırkta ve ailede rastlanmaktadır.

    • Doğum öncesinde ortaya çıkan durumlar
    • Genetik
    • Beslenme ve bağırsak işlevi bozuklukları
    • Enfeksiyonlar
    • Alerji
    • Biyokimyasal anormallikler ve beslenme
    • Sekretin
    • Beyin patolojisi
    • Psikolojik işlev bozuklukları;

    Gibi faktörler otizme neden olarak gösterilmektedir.

     

    YALNIZ DEĞİLSİNİZ!

    Otizm, günümüzde rastlanan en yaygın nörolojik bozukluktur. Hastalıkları Kontrol Etme ve Önleme Merkezi (Centers for Disease Control Prevention)’nin verilerine göre 2006 yılında Her 150 çocuktan 1’inde otizm görülürken, 2012 yılında Her 88 çocuktan 1’inde otizm görülmüştür. 2014 yılında verilen son bilgiye göre de, her 68 çocuktan 1’inde otizm görülmektedir.

    Otizm tüm ırklarda, etnik gruplarda ya da sosyal statüsü farklı gruplarda görülebileceği, ailenin gelir durumu, yaşam biçimi ve eğitim düzeyi ile otizm spektrum bozukluğu arasında bir bağ olmadığı vurgulanmaktadır.

    Cinsiyetle ilişkili olarak farklı görülme sıklığı bilgileri bulunmasına rağmen, ortak görüş, erkeklerde kızlardan daha fazla görüldüğüdür.

    Otizm tanısı alan çocukların çoğunda değişik derecelerde öğrenme güçlüğü ve zeka geriliği de görülebilir.

    Otizm, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de son yıllarda adı çok sık duyulan bir özel eğitim kategorisidir. Otizm terimi, zaman içinde yerini, otizm spektrum bozuklukları (ASD – autism spectrum disorders) terimine bırakmıştır. Otizm spektrum bozukluğu kavramı ile ilişkili belli başlı olgular şöyle sıralanabilir;

    • Otizm spektrum bozukluğunun nörolojik nedenlerden kaynaklandığı sanılmaktadır. Otizm spektrum bozukluğu tanılı bireylerin önemli bir bölümünde (yaklaşık %35), beyindeki anormal elektrik hareketlerine bağlı olarak; nöbet, istemsiz hareketler, bilinç yitimi vb. nörolojik sorunlar da görülebilir.
    • Otizm spektrum bozukluğu bir ruh hastalığı değildir; ancak, belirtileri bazı ruh hastalıklarını çağrıştırabilir.
    • Yapılan bilimsel araştırmalar, otizm spektrum bozukluğunun çocuk yetiştirme özellikleriyle ya da ailenin sosyo-ekonomik özellikleriyle ilişkisi olmadığını göstermiştir.
    • Otizm spektrum bozukluğunun kalıtsal olabileceği yönünde bulgular vardır; ancak, buna yol açan gen ya da genler henüz bulunmuş değildir.
    • Önceki yıllarda otizm spektrum bozukluğunun görülme oranının 500’de bir olduğu kabul edilirken, son verilere göre, otizm spektrum bozukluğunun yaklaşık her 68 çocuktan birini etkilediği düşünülmektedir. Ayrıca, erkeklerdeki yaygınlığı kızlardan 4,3 kat fazladır.
    • Sanıldığının aksine, otizm spektrum bozukluğu tanılı bireylerin çoğunda, farklı düzeylerde zeka geriliği görülür. Ayrıca, zeka testlerinde, belli alanlar, diğer alanlara kıyasla çok daha geri çıkabilir.
    • Otizm spektrum bozukluğu tanılı bireylerin pek azında (yaklaşık %10), çok güçlü bellek, müzik yeteneği vb. üstün özelliklere rastlanır.

    Amerikan Psikiyatri Birliği’nin yayımladığı kılavuza(DSM-V’e) göre Otizm, “Otizm Açılımı Kapsamında Bozukluk” olarak adlandırılıp, kendini iki alandaki yetersizlikle kendini göstermektedir (APA, 2013):

    1) Toplumsal İletişim ve Etkileşimde Güçlükler

    • İlişki kurma ve sürdürmede zorlanma
    • Göz kontağı kuramama
    • Duyguları ifade edememe
    • Etkileşim başlatma ve sürdürmede zorlanma

    2) Sınırlı-Yineleyici Davranış Örüntüler (Tekrarlayıcı Davranışlar)

    • Basmakalıp ve tekrarlayıcı motor hareketler
    • Aynılıkta ısrar, rutine sıkı bağlılık
    • Sınırlı ve yoğun ilgi alanı
    • Duyusal az veya çok uyarılma

     

    Uygun Olmayan Davranışlar

         Uygun olmayan ya da zor davranışlar, otistik bozuklukları olan çocuklarda sık görülür. Bu davranışların nedenleri arasında. Bilinmeyen durumların yarattığı akıl karışıklığı ve korku; yineleyici düzenlemelere yapılan müdahaleler; toplumsal kuralları anlamama; olayları denetim altında tutmak için yerinde olmayan girişimlerde bulunma; sesler, parlak ışıklar, insan kalabalıklarından gelen duyu uyarımlarına aşırı duyarlılık; sonuçlarını düşünemeden tercih edilen etkinliklerin devam ettirilmesi vardır. (Dr. Lorna Wing s.57)

     

    Otizmin Tipik Belirtileri Nelerdir?

          Otizm tanılı bireyler aşağıdaki tipik davranışların en az yarısını gösterirler. Bu semptomlar çok hafif ya da çok şiddetli olabilir. Her bir semptomun etkisi de diğerinden farklı olabilir. Ayrıca, bu davranışlar birçok farklı sebeple ortaya çıkarak, gelişimine uygun olmayacak şekilde sergilenebilir.

    • Göz kontağı kısıtlıdır ya da yoktur.
    • Çevreye ilgisizdirler.
    • Adına tepki vermezler.
    • Aşırı hareketli yada hareketsiz olabilirler.
    • Bazıları fiziksel temasa (öpülme, sarılma vs.) izin vermez yada hoşlanmazlar.
    • Çoğunlukla insanları değil cansız varlıkları tercih ederler.
    • Sosyal ve duygusal açıdan kendilerini izole ederler.
    • İşaret etmezler, ihtiyaçlarını yetişkinin elini kullanarak ifade ederler.
    • Taklit becerisi yoktur yada sınırlıdır.
    • Konuşma birçoğunda gelişmemiştir.
    • Konuşma gelişse bile bunu iletişim aracı olarak kullanmazlar.
    • Ekolaliktirler, söylenenleri olduğu gibi tekrar ederler.
    • Zamirleri ters kullanırlar.
    • Uygun olmayan vurgulamalar, kalıp cümlelerle konuşurlar.
    • Mekanik ve tek düze ses tonu kullanırlar.
    • Uygunsuz gülme ve kıkırdamalar vardır.
    • Düzen takıntıları vardır.
    • Nesne takıntıları vardır. Objelere gereksiz yere bağlanma(İp, pet şişe, araba… vs)
    • Rutinlerindeki değişikliklere tepki gösterirler.
    • Tekrarlayan davranışları (stereotipiler) vardır. (Nesneleri çevirme, el çırpma, kanat çırpma, zıplama, kendi etrafında dönme, parmak ucunda yürüme…)
    • Oyuncaklarla gerektiği gibi oynamazlar. (Arabaları dizerler,topu çevirirler…)
    • Hayali oyun oynamazlar.
    • Sürekli aynı oyunları oynamayı tercih ederler.
    • Bazıları çok inatçıdır.
    • Bazıları ses, acı, koku, ışık ve dokunuşa aşırı hassasiyet gösterebilir.
    • Bazıları soğuk, sıcak, acıya duyarsız olabilir.
    • Bazıları tehlikeye karşı duyarsız olabilir.
    • Yemek yeme bozuklukları vardır.
    • Bazıları kendine, çevresindekilere ve eşyalara zarar verebilir.
    • Beklemeye yada isteklerini ertelemeye pek tahammüllü değillerdir.

     

     

Adres

Dil ve Konuşma Terapi Merkezi

Kuşdili Caddesi
Karadut Sk No:21 Kat:1,2,3
Altıyol – Kadıköy
İSTANBUL

Telefon & E-mail
Çalışma Saatleri

Salı – Cumartesi
09.00 – 18.00

Sizi Arayalım